Ahlaki İlkeler Doğuştan mı Geliyor ?

Tüm anne-baba ve eğitimcilerin ” Bebeklerin Ahlaki Yaşamı” kitabını okumasını , burada yer alan videoyuyu birkaç kez izlemenizi tavsiye ederim.Video sonunda nezaket , fedakarlık , bencillik , adalet , bağnazlığı doğuştan barındırdığımız yer alıyor. Yazının başında da Paul Bloom “Geçenlerde araştırmacılar 1 yaşındaki bir erkek bebeğin kendi eliyle adaleti yerine getirişine tanık oldular.”diyerek çarpıcı şekilde konuya giriyor.

Çok fazla kaynaktan ,  bu konuyu araştırabilirsiniz , fakat video çalışmayı güzel özetlemiş. Üstelik alt yazı Türkçe’si de mevcut.

Aslında bebekler konuşamadıkları için , bebeklerle ilgili deney fikri zayıfmış. Hatta bebkleri bizleri uyutmayan, zır zır bağıran küçük canavarlar olarak gördüğümüz de oluyor :) Fakat 1980’lerde bebeklerin gözbebeklerini ve gözlemlerini kullanarak bir çalışma yapılmasına karar verilmiş. Bebekler ilgisini çeken obje ve canlılara uzun süre bakar ,sıkıldıklarında ise başka obje veya canlı ararlar.

Kitapta birçok örnek olay var. Yardımlaşan kukla ve köstek olan kukla üzerinden 3-6 ayık bebekler üzerinde önyargı üzerinden tercih etmeleri isteniyor.

Videoda yer alan bir çalışmayı kısaca anlatmak gerekirse  3 kukladan sarı olanı çizgili kuklaya yardım ederek kutuyu beraber açıyorlar. Sonrasında mavi kukla ise çizgili kuklayı engelleyerek kutunun üzerinde duruyor ve kutuyu açmasına izin vermiyor. Konuşamayan , yorum yapamayan bebeğe yorumlaması için  sarı ve mavi kuklalar uzatılıyor ve beklenildiği gibi iyilik kazanıyor ve %75 gibi büyük oranda yardım eden sarı kukla seçilerek deney gerçekleşiyor.

İyilik ve kötülüğü bebeklerin gözünden anlamanının diğer bir yolu da bebeklerin uzandıkları objeler… Bebekler bildiğiniz gibi hoşlandıkları nesnelere uzanırlar veya hoşlandıkları kişinin uzattığı objeyi tercih ederler.Kitapta yer alan çalışmalarda benzer örnekler en iyi şekilde ifade edilmiş.

İngilizce olarak yeni bir çalışma daha yapılmış. Merak edenler için ekliyorum

Son olarak bir kitaptan okuduğum ahlak ile ilgili bir yazıyı size de ileteceğim :

Ateş,su, ve ahlak bir yolda buluşmuşlar.Tanıştıktan sonra bir muhabbete tutuşmuşlar.Başlamışlar kendilerini tanıtmaya.

Ateş başlamış söze.
Bendeniz ateş: Ben demiş aşığımdır kimi zaman karanlıklarda,kimi zaman soğuklarda ısınmaya sebebim.Kimi zaman güneşim,kimi zaman bir kor parçasıyım yakarım hoşuma gitmediğinde önüme ne gelirse.Çok iyiyimdir.Benden çok kere istifade edilebilir der ve ekler ateş.Fakat bir sinirlenirsem yakarım etrafımda ne varsa kimi zaman yangın olurum ansızın yakalarım en boş anlarda der.Onun için benimle aranızı iyi tutun der.

Bendeniz  su: Hayat kaynağımdır.Yokluğum çok kötüdür.Ben olmazsam yaşayamaz mahlukat.Her hayatta ben varım der.Benim olduğum yerde hayat.Sonra başlar ateşin yaptığı gibi zararlarından bahsetmeye.

Fakat der ben bir kızarsam sel olurum bazen,bazen bir fırınayla gelirim ne varsa yutarım der.Onun için benle aranızı iyi tutun” der.

Bendeniz ahlak:” Hayat düzeninde benim yeim başkadır der.Benim hiç bir kötülüğüm yotur.Kimseyide tehdit etmem der. ”

Sonra ateş girer söze
“Ben bu arkadaşlığı çok sevdim der.Hani olurda bir gün birbimizi kayubedersek nasıl buluşacağız” der.

Su derki “Beni kaybederseniz eğer bir yağmur gördüğünüzde kaçmayın yaklaşın ben orada olurum” der.

Ateş derki beni kaybederseniz eğer bir duman görürsenin,bir sıcaklık hissederseniz hemen gelin ben orada olurum der.

Sıra gelir ahlaka;
“Siz siz olun beni sakın kaybetmeyin der.EĞER BENİ BİR DEFA KAYBEDERSENİZ BİR DAHA BULMANIZ MÜMKÜN OLMAYABİLİR”